Önce güvenlik

Yaptığımız her işte nasıl en önemli şey güvenlikse, ahşap oymada da durum farklı değil. Bu yazıdaki amacım ahşap oyma sanatını gerçekleştirirken acıyı ve kanı asgari düzeye indirmek için uymamız gereken, uygulaması çok basit, fakat uygulanmadığında hoş olmayan sonuçları olabilecek bir takım kuralları anlatmak. Öncelikle tüm iş alanlarında geçerli olan temel iş güvenliği kurullarından bahsedelim:

• Bilmediğiniz aleti kullanmaya çalışmayınız.

• Yorulduysanız veya sıkıldıysanız iş yapmayı bırakınız.

• Konsantrasyonunuzu düşürecek, uykunuzu getirecek ilaçlar kullandıysanız dikkat ediniz.

• Maalesef bizde aletle arkadaşa şaka yapma gibi bir huy vardır. Çalıştığınız aletlerle kesinlikle şaka yapmayınız. Örnek vermek gerekirse mesela1, mesela2

Ahşap oymacılığı bir el sanatı olduğu için, haliyle bu işte en çok yaralanan uzvumuz ellerimizdir. Ellerimizden sonra sırasıyla gözlerimiz ve uzun vadede ise solunum sistemimiz gelir. Şimdi Ahşap oyma ile ilgili kurallardan bahsedelim. En sık kullandığımız alet iskarpela olduğu için iskarpeladan başlamak istedim. Jilet keskinliğinde olan bu güzel aletin asıl amacının ahşabı değil, ellerimizi yontmak olduğunu düşünmekteyim. Bu alet dikkatinizin dağılmasını bekleyip, elinizi kesmek için fırsat aramaktadır. Iskarpela ile ilgili olarak:

• Öncellikle iskarpelayı doğru tutmayı ve kullanmayı öğrenmemiz gerekmektedir.

• Çalıştığımız parçayı mutlaka işkence veya mengene ile tezgaha sabitlemeliyiz ki her iki elimizde ıskerpelayı kontrol etmek için kullanılsın.

• Sevdiğimiz tüm uzuvları ıskerpelanın arka tarafında bulunduralım.

• İskarpelanın tezgahtan yuvarlanarak düşüp bize zarar vermesini engellemek için, tezgahta güvenli bir noktoya yerleştirelim.

• İskarpelanın yuvarlanmasını engellemek için köşeli sapa sahip iskarpelaları tercih edelim.

• İskarpela düşmek üzereyken refleks olarak tutmaya çalışmayalım.

İskarpela haricinde sık sık elektrikle çalışan freze, testere, dekopaj, planya, dremel, matkap gibi aletler de kullanmaktayız. Bu aletler yüksek devirde çalışır ve keskin bıçakları vardır. Bu tip aletler çalışırken kırılan bıçağın veya ucun kırılıp sıçrayarak bize zarar vermesi, özellikle freze ile çalışırken frezenin ahşaptan koparttığı parçanın gözümüze kaçma durumu oluşabilir.

• Gözlerimizi korumak için mutlaka uygun bir güvenlik gözlüğü kullanmalıyız. Bu gözlükler her yapı markette bulunur. Ayrıca internetten de çok makul fiyatlara rahatlıkla temin edilebilir. Ben şahsen Bosch'un GO 3C modelini kullanıyorum ve gayette memnunum. Gözlükte olması gereken temel özellikler şu şekilde:

• ​Optik bozulması düşük olmalı, net görüş sağlamalı.

• Darbeye dayanıklı olmalı

• Yüze iyi oturmalı, sapları ayarlanabilir olmalı

• Buğulanma yapmamalı

Kısa vadede bizi rahatsız etmese de, yıllar sonra etkilerini gösterecek bir konu da solunum sistemimiz ile ilgili. Özellikle zımpara yaparken, gündüz pek fark edilmese de, yoğun bir ahşap tozu havalanarak ağzımızdan ve burnumuzdan ciğerlerimize gitmekte. Zımparalama işlemi sırasında ne kadar toz kalktığını görmek için karanlıkta kafa lambası kullanarak zımpara yaparsanız havada uçuşan ne kadar fazla ahşap tozu olduğunu görebilirsiniz. Ayrıca sık sık vernik, tiner ve benzeri kimyasal maddeleri kullanırız. Bu maddelerin sağlığımız üzerinde kötü etkileri olduğunu tahmin etmek için doktor veya iş güvenliği uzmanı olmaya gerek yok. Bu konuda detaylı bilgi için bu makaleyi okuyabilirsiniz

• Tozun ve kimyasalların bize verdiği zararları önlemek açısından mutlaka uygun bir maske kullanmalıyız. Ben aşağıda resmini görmüş 3M'in 3200 modelini kullanıyorum.

• Maskenin filtresini düzenli aralıklarla değiştirmeyi unutmayınız.

.

Bu işle uğraştığım süre içerisinde, özellikle ilk başladığım zamanlarda, defalarca iskarpela ile elimi kestim. Nadiren de olsa halen ufak tefek iskarpela kazaları olmuyor değil. 2 kez dekopaj testerenin bıçağını kırdım fakat sıçrayarak bana herhangi bir zarar vermedi. Freze ile çalışırken bir kere gözüme ahşap parçası kaçtı (Sonrasında hemen gözlük aldım zaten). Neyse ki atölyedeki arkadaşlardan biri göz doktoruydu, çok rahatsız etmeden parçayı çıkardı. Şu ana kadar en ciddi yaralanma ise freze ile oldu. Aşağıda resmini görebilirsiniz. Acısını tarif edemem.

Herkese kazasız belasız günler dilerim.

#güvenlik